Als sollicitant sta je vaak onder een vergrootglas tijdens een selectieproces. Werkgevers proberen door middel van gesprekken en gegevens te achterhalen of jij de juiste kandidaat bent. Het is echter goed om te weten dat ook selectiemethoden hun beperkingen en problemen kennen. Inzicht in deze problemen helpt je om ze te herkennen en hierop in te spelen, zodat je sterker in het proces staat en beter begrijpt wat werkgevers van je verwachten.
Problemen bij sollicitatiegesprekken
Het sollicitatiegesprek is een van de meest gebruikte selectiemethoden. Het biedt werkgevers de kans om jou beter te leren kennen en jouw geschiktheid voor de functie te beoordelen. Toch kent deze methode enkele belangrijke beperkingen die invloed kunnen hebben op hoe je wordt beoordeeld.
1. Ervaringsniveaus worden niet altijd goed meegenomen
Vooral bij situationele gesprekken wordt er vaak een standaardlijst met vragen gehanteerd. Deze vragen houden niet altijd rekening met het ervaringsniveau van de kandidaat. Hierdoor kan het lastig zijn om jezelf goed te presenteren, zeker als je bijvoorbeeld nog niet veel werkervaring hebt of juist een ervaren professional bent met complexe casussen.
Hoe je dit kunt aanpakken
- Als je weinig ervaring hebt, richt je dan op jouw potentieel en bereid antwoorden voor die laten zien hoe snel je leert en jezelf ontwikkelt.
- Als je een ervaren kandidaat bent, benadruk dan hoe je jouw kennis en vaardigheden hebt toegepast in relevante, complexe situaties.
2. Sociaal wenselijke antwoorden
Wat je zegt tijdens een gesprek hoeft niet altijd overeen te komen met hoe je daadwerkelijk handelt in een werkomgeving. Sollicitanten zijn zich vaak bewust van wat een werkgever wil horen en passen hun antwoorden daarop aan. Dit kan ervoor zorgen dat de werkgever geen volledig beeld krijgt van wie je werkelijk bent.
Hoe je dit kunt aanpakken
- Blijf authentiek en eerlijk in je antwoorden. Werkgevers waarderen kandidaten die zichzelf durven te laten zien.
- Gebruik concrete voorbeelden om je antwoorden te onderbouwen. Dat maakt het moeilijker om sociaal wenselijk gedrag te “faken” en toont direct jouw capaciteiten.
- Bereid je voor op onverwachte verdiepingsvragen. Deze kunnen helpen om meer nuance in je antwoorden aan te brengen.
Problemen bij het gebruik van biografische gegevens
Naast het sollicitatiegesprek maken werkgevers vaak gebruik van biografische gegevens, zoals cv’s, sollicitatiebrieven en andere informatie uit jouw werkverleden. Hoewel dit een belangrijke bron van informatie is, kent deze methode ook valkuilen.
1. Het kritiekloze gebruik van biografische gegevens
Soms wordt informatie uit het verleden zonder verdere context of kritische beoordeling gebruikt. Een specifieke opleiding, werkgever of functie kan bijvoorbeeld ten onrechte als teken van geschiktheid worden gezien. Hierdoor kan waardevolle diversiteit verloren gaan of wordt een kandidaat ten onrechte afgewezen.
Hoe je dit kunt aanpakken
- Zorg dat je cv en sollicitatiebrief duidelijk aansluiten bij de vacature. Leg verbanden tussen jouw ervaring en de gevraagde competenties.
- Geef tijdens gesprekken toelichting bij je werkervaring en prestaties, zodat werkgevers een completer beeld van jou krijgen.
2. A-theoretische en vooringenomen informatie
Sommige biografische gegevens, zoals hobby’s, nationaliteit of een leeftijdsindicatie, kunnen leiden tot stereotypering of vooroordelen. Dit kan ongelijke kansen creëren, omdat men bijvoorbeeld onbewust uitgaat van aannames over bepaalde groepen kandidaten.
Hoe je dit kunt aanpakken
- Focus in je cv en sollicitatiebrief op relevante ervaring en vaardigheden. Vermijd details die onnodig afleiden van jouw professionele kwaliteiten.
- Laat in gesprekken zien wat jouw toegevoegde waarde is en hoe je past bij de functie en organisatiecultuur.
- Wees niet bang om vragen over mogelijke stereotypen respectvol te beantwoorden door deze te weerleggen met jouw kwaliteiten en prestaties.
Praktische tips voor sollicitanten
Om sterker uit de bus te komen bij selectieprocedures is het belangrijk om deze valkuilen te herkennen en hierop voorbereid te zijn.
Bereid je voor op het sollicitatiegesprek
- Oefen zowel competentiegerichte als situationele vragen en gebruik de STAR-methode.
- Blijf authentiek, maar wees strategisch in hoe je jezelf presenteert.
Optimaliseer je biografische gegevens
- Stem je cv en brief af op de functie en benadruk relevante ervaring en prestaties.
- Zorg dat je online-profiel, zoals LinkedIn, aansluit op je sollicitatie en professioneel oogt.
Herken en neutraliseer stereotypen
- Wees je bewust van hoe jouw achtergrond of gegevens kunnen worden geïnterpreteerd.
- Bereid je voor om eventuele vragen hierover professioneel en positief te beantwoorden.
Hoewel sollicitatiegesprekken en biografische gegevens nuttige selectiemethoden zijn, hebben ze dus hun beperkingen. Door inzicht te hebben in deze problemen kun je als sollicitant een stap voor zijn en jezelf beter presenteren. Het draait niet alleen om wat je hebt gedaan of wie je bent, maar ook om hoe je dit overbrengt op de werkgever. Bereid je goed voor en gebruik deze kennis om de selectieprocedure in jouw voordeel te laten werken.